Empati bir bireyin kendini öteki bir insan yerine koyarak o insanın his ve fikirlerini anlama çabası manasına gelmektedir. Empati kurmak insan ilgilerinin en değerli özelliklerinden biri olduğu kadar insanların toplum içinde birbirleri ile ahenk içinde yaşayabilmelerini kolaylaştıran bir etken olarak ta gösterilmektedir.
Birçok insan hislerini sözlerle anlatmaktan çok öteki yollarla tabir etmeyi tercih eder. Diğerlerinin ne hissettiklerini anlayabilmek için öncelikle bu kelamlı olmayan sözleri çözmek gerekmektedir. (Beden duruşu, yüz sözü, ses tonu ve bunun yanında daha birçok şey.) Eğer birinin söylediği kelamla vücut duruşu yahut yüz tabiri uyuşmadığı hissine kapılırsanız, bu durumda ne söylendiğine ve ne biçimde söylediğine dikkat etmeniz gerekecektir. Bağlantı araştırmacılarına göre duygusal bildiriler %90 oranında kelamlı olmayan tabirlerdir. Bu biçimde dışa vurulan hisler, ses tonundan anlaşılan dehşet hissi yahut yüz tabirinde kendini gösteren kızgınlık üzere, ekseriyetle bilinçsizce algılanmaktadır. Bu iletiler çoğunlukla “anlamazlıktan gelinerek” suskunlukla cevaplanır ya da ona göre hareket edilir. İnsanların gönderdiği bildirileri algılayabilme marifeti sonradan öğrenilen bir durumdur.
Çocuğun empati kurmak konusunda oluşturacağı maharet, onun ahlak gelişimini güzelleştireceği üzere diğer insanlarla olan toplumsal bağlantısını de kolaylaştıracaktır. Bu nedenle ona empati kurma konusunda yardımcı olacak çeşitli eğitimler vermek ailenin misyonlarından biridir. Yapılan araştırmalar sonucunda birçok uzman çocukların çok küçük yaştan itibaren empati kurabildiğini söylüyor ve bu durumun çocuklarda içgüdüsel olarak ortaya çıktığını belirtiyorlar. Bir bebeğin öteki bir bebeği ağlarken duyması ve kendisinin de ağlamaya başlaması, en erken görülen empati kurma örneği olarak isimlendiriliyor. İki üç yaşına gelen bir çocuğun ise üzgün ya da mutsuz birine kendi sevdiği bir eşyasını vererek onu memnun etme gayreti tekrar erken çocukluk periyodunda görülen bir empati örneği olarak karşımıza çıkıyor.
Neler Yapabilirsiniz ?
●Çocuğunuz size bir şeyler anlatırken ya da kendi hislerini sizinle paylaşırken onu kesinlikle dinleyin. Bu davranışınız ona, sizin de karşıdaki bireylerin fikir ve hislerine kıymet verdiğinizi anlatacaktır.
●Çocuğunuz sizinle bir meselesini paylaşırken asla mevzuyu değiştirmeyin ya da geçiştirmeyin. Bu durum çocuğunuzun size olan itimadını sarsacaktır.
●Çocuğunuza kitap okuyun (masal anlatın) ve okuma bittikten sonra kitaptaki karakterlerin his ve düşünceleri hakkında çocuğunuzla konuşun. Böylelikle karakterin his ve niyetini çocuğunuz ne kadar anlamış (paylaşmış) siz de fikir sahibi olursunuz.
●Televizyon izlerken de birebir aktiviteyi yapabilir ve izlenilen karakterin his ve niyetleri hakkında çocuğunuzla konuşabilirsiniz.
●Kendi hislerinizi ve kanılarınız ona anlatmaya çalışın ve sizi anlamasına yardımcı olun. Örneğin çocuğunuz sizin çok uğraşarak hazırladığınız bir yemeyi yemeyerek dökmek istedi ve siz de bu duruma çok üzüldünüz, bu olay sonucunda ona kendi hislerinizi anlatmak için çocuğunuzun sevdiği bir şey ile durum ortasında bağlantı kurun ve ona hislerinizi bu münasebet üzerinden anlatmaya çalışın. Çocuğunuza “sen Legolarla otomobil yaparken ne kadar çok uğraşıyorsun, ben de tıpkı şekilde yemek yaparken çok uğraşıyorum, ben senin yaptığım arabayı bozsam üzülürsün, ben de senin yaptığım yemeği dökmene çok üzülürüm” diyerek durumu açıklayabilirsiniz. Bu aktivite bilhassa küçük yaşlardaki çocukların empati kurma hakkında fikir sahibi olmaları için çok kıymetli bir role sahip. Zira çocuklar bu yaşlarda somut örnekler üzerinden soyut kavramları anlamaya yatkındırlar.
●Çocuğunuzun kardeşiyle yaptığı arbedelerde sorunu çözmek için birbirlerine hislerini ve düşüncelerini anlattırma usulünü kullanabilirsiniz, çocuklarınız üzerindeki otoritenizle bu konuşmayı istediğiniz şekilde yönlendirebilme talihiniz da var, unutmayın. Bu konuşma sonrasında arbedenin ikisi içinde anlamsız ve sonuç vermeyen bir aktivite olduğunu anlatabilirsiniz..
