Mardin’in merkez Artuklu ilçesindeki Dara Antik Kenti’nde devam eden arkeolojik hafriyatlarda, içerisinde dükkan ve atölyelerin olduğu tarihi bir çarşı keşfedildi.
Kent merkezine 30 kilometre uzaklıktaki Oğuz Mahallesi’nde, 38 yıl evvel periyodun Mardin Müzesi Müdür Vekili Abdülhalik Ekmen başkanlığında, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Ahunbay’ın bilimsel danışmanlığında başlatılan hafriyatlar bu yıl da sürüyor.
Doğu Roma İmparatorluğu’nun sonunu Sasaniler’e karşı korumak hedefiyle kurduğu antik kentte bugüne kadar yürütülen hafriyat çalışmalarında, nekropol (toplu mezarların bulunduğu yer) kilise, saray, çarşı, zindan, tophane ve su bendi kalıntıları ortaya çıkarılırken, bölgede 10 binden fazla ok ucu ile kandil, cam, seramik eserler ve ziynet eşyaları bulundu.
Mardin Müzesi başkanlığında sürdürülen hafriyatlarda agora (çarşı) tespit edilirken, bu alanda ağırlaşan çalışmalarda 10’u aşkın dükkan ve atölye açığa çıkartıldı.
“25 bin askerin barındığı bir garnizon kenti”
Mardin Müzesi Müdürü ve Hafriyat Lideri Abdulgani Tarkan, AA muhabirine, Dara Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarının 1986’da başladığını ve günümüze kadar aralıklarla sürdüğünü söyledi.
Söz konusu bölgede Diyarbakır’dan sonra en uzun surlara sahip antik bir yerleşim yeri olduğunu tabir eden Tarkan, şunları kaydetti:
“Bölgemiz Roma imparatorluk merkezine çok uzak lakin Roma’nın garnizon kenti. Yani en uç noktasında kurulmuş bir kent. Dara Antik Kenti 4 kilometre uzunluğunda surlara sahip ve 28 burcu var. Kurulduğu 507 yılında 25 bin askerin barındığı bir garnizon kenti. Yalnızca kent surları içerisinde değil, etrafında de yerleşimler olmuş. Tıpkı vakitte çok büyük bir nekropol alanına sahip. 507 yılında imparator Anastasios tarafından kurulmuş. Fakat öncesinde de yerleşim olduğunu kestirim etmekteyiz. Çeşitli devirlere ilişkin seramikler, sikkelerden yola çıkarak bu alanın tarihlenmesini yapabiliyoruz. Yani en eski Helenistik periyoda kadar gidebiliyor Dara Antik Kenti’nin tarihi. Sarnıçlar, idari binalar, silah depoları, köprüler, sivil yaşama ilişkin yapılar günümüze kadar ulaşmış.”
“Antik kenti güçlü bir destinasyon merkezi haline getirmek istiyoruz”
Şimdiye kadar yapılan hafriyatlarda çok sayıda mimari kalıntının ortaya çıkarıldığını anlatan Tarkan, çarşı alanında ise emellerinin toprak altında kalan yapıtları açığa çıkartıp, onarımlarını yapıp turizme kazandırmak olduğunu belirtti.
Tarkan, “Dara Antik Kenti’ni güçlü bir destinasyon merkezi haline getirmek istiyoruz.” tabirini kullandı.
“3 yılda 10’un üzerinde dükkan açığa çıkarttık”
Mardin Müzesinde vazifeli arkeolog Dr. İhtilal Hasan Menteşe de 2012’den bu yana alanda çalışmalar yaptığını, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dicle Kalkınma Ajansı, GAP Yönetimi, Valilik ve Büyükşehir Belediyesinin dayanakları ile 2018 yılından sonra agora, surların önü ve burçlarda kazılara başladıklarını belirtti.
Menteşe, “3 yılda 10’un üzerinde dükkan açığa çıkarttık. Biz daima Dara’yı bir garnizon kenti olarak biliyoruz. Birebir vakitte 6. yüzyılda çok değerli bir ticaret merkezi olduğunu bu dükkanlardan ve çarşıdan anlıyoruz. Zira camdan tutun da metal işliklerin bulunduğu birçok dükkan bulunmakta. Bu da bize burada ticaretin çok ağır olarak sürdürüldüğünü ve 6. yüzyılda Dara’nın tıpkı vakitte bir ticaret merkezi olduğunu göstermekte.” sözlerini kullandı.
İstanbul’dan antik kenti görmeye gelen Kübra Umut, buraya hayran kaldığını belirtti.
Umut, “Gerçekten çok büyüleyici bir kent. Herkesin gelip görmesi gereken bir yer. Arkeolojik hafriyat çalışmaları devam ediyor. Geri kalan kısmın da gün ışığına çıkarılmasını umut ediyoruz.” dedi.
