Manisa Soma’da yaşayan Emekli vatandaş Mehmet Korku “Ben BAĞ-KUR emeklisiyim. Daha evvel emekli olduğumda minimum fiyattan yüksek alırken şu anda 7-8 bin lira düşük alıyorum. Bizler Soma’da zeytinin içerisinde olduğumuz halde sofralarımıza maalesef zeytinyağı götüremiyoruz. Soma’da bile artık zeytinyağı 300 lira. Artık ayçiçek yağı kullanmaya başladık” diye konuştu. Soma’da 10 yıl belediye başkanlığı yapan ziraat mühendisi Lider Adar “Zeytinyağı fiyatları uçuyor artık yetişilecek üzere değil. Bir yıl enflasyon olayı ortadayken zeytinyağının yüzde 200 – 300 zamlanması inanılır üzere değil. Burada üreticinin kazandığını düşünmüyorum. Bunu kazananlar aracılardır. Türk çiftçisi son yıllarda mütemadiyen kaybetmekte” dedi.
Soma’da zeytinyağı döneminin sonuna gelindi. Fakat her dalda olduğu üzere bu alanda da maliyetler nedeniyle zeytinyağı fiyatları rekor seviyede artmış durumda. Vatandaşlar ve üreticiler bu durum hakkında şunları söyledi:
“KURAKLIK NEDENİYLE ZEYTİN REKOLTESİ AZ OLDU”
-Zeytinyağı üretimi yapan Şerifali Uysal: “2023 – 2024 zeytinyağı döneminin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu yıl hava kuraklıklarından ötürü, sıcaklıklardan ötürü zeytin rekoltesi az oldu. Türkiye’de az olduğu üzere İspanya, İtalya öbür Avrupa ülkelerinde de Akdeniz Bölgesi’ndeki zeytin bölgelerinde de rekolte çok az oldu. Buna karşın yeniden de bereketli bir dönem yaşadığımızı düşünüyorum. Biz Soma Avdan bölgesi olarak, Soma’nın altı kömür, üstü zeytin. Linyit kömürünün hammaddesi olan Leonardit gübre hususundan ötürü bölgedeki zeytinler kaliteli ve çok hoş bir yere sahip. Soma buradaki kaliteli zeytinyağları en son coğrafik işaretini aldı. Bu coğrafik işaretle, Soma zeytinyağı bir Ayvalık zeytinyağı üzere, bir Edremit zeytinyağı üzere markalı hale geldi, Soma Kaymakamlığı’nın teşebbüsü ile. Biz burada şu anda Soma zeytinyağını çok kaliteli bir formda üretiyoruz.
“MALİYETLER NEDENİYLE ZEYTİNYAĞI FİYATLARI ARTTI”
Bu yıl dönem başında ve dönem sonundaki maliyetlerimiz değişti. Mazot, gübre ve ilaç maliyetlerine çok büyük artırımlar geldi. Bundan ötürü da zeytinyağı fiyatları da arttı. Dönem başında 200 – 220 lira olan zeytinyağı, şu anda yemeklikte 250, sızmada 300 lira üzere sayılarla ulaştı. Fiyatların artmasından, bu durumdan çiftçi mutlu. Lakin tüketici bu eseri yiyebilir mi? Burada bir sorun var. Bu fiyatlar daha da artacak. Dünyada zeytinyağı yok şu anda. Çiftçimiz maliyet olarak mazot gübre ve personellik masrafları bir oldukça arttı. Bu nedenden ötürü çiftçilerimizin üreticilerimizin maliyetleri çok arttı. Bu da zeytinyağının fiyatlarının artmasına neden oluyor. Sonuç olarak da dönem başında 220 lira iken, yemeklik 250, sızma 300 lira civarında satılıyor. Bu fiyatlar yüksek olduğundan ötürü tüketici bu yağı almaktan ötürü sorun çekiyorlar. Şu anda piyasada çok düşük kalitede zeytinyağı olmayan, zeytinyağı ismi altında başka karışım yağlar satılıyor. Bu da halk sıhhati açısından çok sorunlu. Devletimiz bunlarla uğraş ediyor ama yetersiz kaldığını düşünüyorum. Bu kontrollerin daha da artırılması gerekiyor. Vatandaş bilinen fabrika, bilinen üreticilerden yağını alması gerekiyor. Örnek olarak söylersek vatandaş yağını aldı bir sorun yaşadı. O vakit bu yağı götürüp geri verebilmeli. Bunu diyebileceği bir yerden zeytinyağını almalı.”
“BİR BARDAK ZEYTİNYAĞININ MALİYETİ 30 LİRA”
-Zeytin ve zeytinyağı üreticisi Kadir Bilir: “Manisa’nın Soma ilçesi Cenkeri Avdan Ovası’nda kendime ilişkin 60 ağaç zeytinliğim var. Burada yalnızca kendi yiyeceğim yağı üretmek niyetiyle çiftçilik yapıyorum. Bugün mazot girdilerini üretimdeki gübre girdilerini hesapladıktan sonra piyasada 300 liraya satılan 1 kilogram zeytinyağının bize maliyeti o kadar. Ancak sonuçta bunu yiyecek insanlarımız emekli vatandaşlarımız var. Örnek olarak vereceksek salataya koyduğumuz bir bardak zeytinyağının maliyeti 30 lira. Salatanın içerisine öteki koyduğumuz materyaller hariç. Biz kendimiz üretici olduğumuz halde evvelden rahat rahat bol bol tükettiğimiz bu zeytinyağını, salataya koyarken göz kararıyla canımız acıyaraktan koyuyoruz. Bu Türkiye koşullarında yaşayan emeklilerimiz, 7 bin 500 liraya maaş alan emeklerimiz bu zeytinyağını nasıl yesin? Piyasada 10 kilo çiçek yağına denk gelen 1 kilo zeytinyağının maliyeti 300 lira. Bugünkü enflasyon koşullarında hesap ettiğimizde emeklilerimiz hakikaten sıkıntı koşullarda bu zeytinyağını alıp sabah kahvaltısında ve akşam yemeklerinde salataya koyamayacak durumdalar. Bunların bir an evvel tahlile kavuşturulmasını bekliyoruz. Hem üretici için hem de tüketici için bir an evvel tahlile kavuşturulmasını bekliyoruz.”
“İNSANLAR BİLDİKLERİ, TANIDIKLARI YERLERDEN YAĞLARINI ALSINLAR”
-İşletme çalışanı Mustafa Öztürk: “Ben 25 yıldır bu yerde çalışıyorum. 25 yıldır bu zeytinyağını kullanıyorum. Şu anda zeytinyağını kullanamayacak duruma geldik. 300 lira oldu. En ucuz zeytinyağı 250 lira. Hatta bunun 500 lira kadar olacağı söyleniyor. Ben bir salataya 100 gram zeytinyağı koysam 30 lira.”
-Zeytinyağı üretip perakende satışını yapan Afet Korkmaz: “Zeytin fiyatları bu sene yüksek olmasından ötürü zeytinin de az olması nedeniyle bir anda zeytinin de zeytinyağının fiyatı da yükseldi. Geçtiğimiz sene dönem başında 200 – 220 lira iken şu anda yağ 275 lira. Şu anda vatandaş çok sorunlu, zeytinyağı alamıyor. Bizim her sene zeytinyağı verdiğimiz şahıslar vardı. Artık zeytinyağı alamayanlar 2 kilo 2,5 kilo zeytinyağı alıyorlar. ve bu şahıslar yıllık 70-80 litre yağ alıyordu bizden. Çarşıda satılan 500 liraya 700 liraya zeytinyağları… Bunlar yağ değildir. Çünkü hesap kitap meydanda. Bu sene 5 kilo ile 6 kiloda 1 kilo yağ verdi zeytin. Bunun maliyeti ise 225 230 lira. Ben şunu söyleyebilirim insanların bildikleri tanıdıkları yerlerden yağlarını almalarını söyleyebilirim.”
“BİZ SOMA’DA OLDUĞUMUZ HALDE ZEYTİNYAĞI TÜKETEMİYORUZ”
-Emekli vatandaş Mehmet Tasa: “Ben BAĞ-KUR emeklisiyim. Daha evvel emekli olduğumda minimum fiyattan yüksek alırken şu anda 7-8 bin lira düşük alıyorum. Bizler Soma’da zeytinin içerisinde olduğumuz halde sofralarımıza maalesef zeytinyağı götüremiyoruz. Soma’da bile artık zeytinyağı 300 lira. Artık çiçek yağı kullanmaya başladık. Maliyeti daha düşük olduğu için. Sofralarımızda salatalarımızda bile zeytinyağı yerine ayçiçek yağı kullanıyoruz. 100 gram bir zeytinyağı kullansak 30 lira maliyeti bize. Artık bir düşünün bunun içinde marulu, soğanı, domatesi var. Maliyetini siz düşünün.”
ÖNDER ADAR: TÜRK ÇİFTÇİSİ SON YILLARDA MÜTEMADİYEN KAYBETMEKTE
-1994-2004 yılları ortasında Soma Belediye Başkan’ı olan Ziraat Mühendisi Lider Adar: “Zeytinyağı fiyatları uçuyor artık yetişilecek üzere değil. Bir yıl enflasyon olayı ortadayken zeytinyağının yüzde 200 – 300 zamlanması inanılır üzere değil. Burada üreticinin kazandığını düşünmüyorum. Bunu kazananlar aracılardır. Türk çiftçisi son yıllarda mütemadiyen kaybetmekte. Fakat ve lakin üretim planlaması yapılırsa çiftçi para kazanacaktır. Vatandaş bu mağduriyetten kurtulacaktır. Zeytinyağı aslında çiftçinin çok kazandıracağı bir fiyat değil. Alım gücü çok düşük olduğu için, vatandaşımıza halkımıza değerli gelmekte. Bunun kesinlikle üretim planlanması lazım. Çiftçinin desteklenmesi lazım. Çiftçi desteklenirse fakat halkımız bol ve ucuz yiyebilir. Ben orta sınıf bir vatandaş olarak zeytinyağını eskisi üzere kullanamıyorum. Evvelce bol bol yiyorduk. Lakin şu anda zeytinyağı alırken de kullanırken de çok dikkatli harcamak zorundayım. Zeytinyağını istediğim üzere kullanamadığım için, bitkisel yağlar kullanmak zorunda kalıyorum.”
-Emekli İbrahim Özkan: “Zeytinyağının şu anda sıkıntı kullanıyoruz. Altın pahasında oldu artık. Zeytinin girdisi mazot gübre artık çok değerli. Zeytinyağının litresi 300 lira olmuş. Artık biz salataya damla damla zeytinyağı koymaya başladık. Şu anda alım gücü çok sıkıntı. Şu anda emekliler zeytinyağı alamıyor. 300 lira litresi. Nasıl alsınlar, 5 litre zeytinyağı bin 500 – 2000 lira. Nasıl kullanacaklar. Artık damla damla kullanıyoruz zeytinyağını salatalara.”
