ÇEVRE, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek binalarda yağmur suyundan faydalanmak için getirdiği ‘yağmur sulu toplama sistemi’ zorunluluğunun akabinde Tekirdağ’da 200’ün üzerinde sitede 75 ile 150 ton ortasında değişen depolar kuruldu. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nden (NKÜ) Prof. Dr. Halim Orta, “Bir defa her yerde, tarımda, kentlerde, hatta endüstride yağmur hasadı denen sisteme geçmemiz lazım. Nedir yağmur hasadı? Yağışla düşen suyun mümkün olunca depolanması ve kurak vakitlerde kullanılmasıdır” dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek tüm binaların çatılarında toplanan yağmur sularının, bahçe sulama ve arıtılarak bina gereksiniminde kullanılmak üzere bahçe yeri altında bir depoda toplaması gayesiyle ‘yağmur suyu toplama sistemi’ yapılması zaruriliği getirdi. 2022 yılında yürürlüğü giren kararın akabinde Tekirdağ genelinde bugüne kadar 200’ün üzerinde sitede yağmur suyu toplamak için 75 ile 150 ton ortasında değişen depolar kuruldu.
‘DİKKATE KIYMET BİR ARTIŞTAN BAHSETMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL’
NKÜ Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta, kurak geçen periyodun akabinde kasım ve aralık ayındaki hoş yağışların toprağın açlığını doyurduğunu söyledi. Prof. Dr. Orta, “Son 2 yıldan beri yaşadığımız önemli kurak devirler, 1 metrelik bitkiler için kıymet arz eden ziraî kuraklığın belirleyicisi olan 1 metrelik profildeki nem ölçüsü önemli azaltmıştı. An itibaren bu 1 metrelik profil, aşağı üst tarla kapasitesi dediğimiz düzeylere geldi, doldu. Bundan sonra düşecek düzgün kapasiteli, yoğunluklu, uzun vadeli yağmur ve kışın yağacak kar yağışları ile umuyoruz ki artık yer altı sularının beslenmesi gerçekleşecektir. Lakin şu ana kadar düşen yağışlar ile bu türlü yer altı sularında dikkate kıymet bir artıştan bahsetmemiz mümkün değil. Bunlar ile bu türlü çabucak gün içerisinden değişecek ölçüler değildir” dedi.
‘TARIM VE ENDÜSTRİDE DE SU HASADINA GEÇMELİYİZ’
Prof. Dr. Orta, yağmur hasadının kıymetli olduğunu ve bunun için apartman sitelerinin, sanayicilerin de depolama sistemi yapmalarının kıymetli olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Orta, “Ne yapmamız lazım? Bir kez her yerde, tarımda, kentlerde, hatta endüstride yağmur hasadı denen sisteme geçmemiz lazım. Nedir yağmur hasadı? Yağışla düşen suyun mümkün olunca depolanması ve kurak vakitlerde kullanılmasıdır. Bunun için yere koyduğunuz bir taş bile altında su biriktir. O noktada bir de su birikim olur ve arazinin öteki yerlerine nazaran daha geç kurur. En kolayını söylüyorum. Toprak sürece biçimleri buna çok uygundur. Kentlerde betonlaşma çok uygundur, düşen yağışların kesinlikle kentlerde başka bir yağmur suyu şebekesi ile toplanması, kolektörlerle depolama alanlarına iletilmesi ve bunların yeşil alan sulamasında, itfaiyecilik hizmetlerinde ve öteki gereksinimlerde kullanılması sağlanmalıdır” diye konuştu.
‘YER ÜSTÜ KAYNAKLARI GELİŞTİRME PROJELERİ YAPMAMIZ LAZIM’
Türkiye’de site yerleşimlerinin çok moda olduğunu söyleyen Prof. Dr. Orta, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yeni yaklaşımında, her bir sitede su depolama hatta yağmur suyu depolama yapılarının kullanılması gerekecek. Bunların mevzuatta da lokal idare, belediyecilik manasında da mevzuata girmesi ve boyutlarının belirlenmesi çok değerli. Boyutları göstermelik depolar yapılmamalı. En azından bir ailenin 4-5 günlük şu muhtaçlığını karşılayacak seviyede, bir ailenin günlük su gereksinimi yaklaşık 300 litredir, 4 kişilik bir kentte 5 günlük muhtaçlık 1,5 ton. Sitede 100 aile varsa, 150 tonluk su deposu yapılmalıdır. 200 aile varsa, 300 tonluk bir su deposu olması gerekir ki hiç olmazsa depolanan su güç vakitte 4-5 gün muhtaçlığı karşılayabilsin. Birçok sitede yeşil alanlar var, önemli biçimde görsel tatmin için, hatta yüzme havuzları var, hatta bu yağmur suyu çok rahat yüzme havuzlarında da kullanabilir. Çok kaliteli sulardır, tüm sudan daha kaliteli su, yağmur suyudur. O vesileyle kentlerde bunları uygulamak gerekir, tarımda toprak sürece biçimlerimizi değiştirmemiz lazım. Endüstride kirletmeyi engelleyerek onların da yağmur suyundan istifade edecek yapıları kurması gerekir, çok büyük kapalı alanları var. Çatı sistemleri var, bu çatıya düşen suları toparlayarak kullanabilirler. Ancak her şeyin üstünde esasen yer üstü kaynakları geliştirme projelerini yapmamız lazım” dedi.
‘DOĞAYI BOZMAYACAK GÖLET VE BARAJLAR YAPMALIYIZ’
Su kahrının tahlillerinden birinin de gölet yapılması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Orta, “Bunlar, ekosistemi bozmayacak ölçekteki gölet ve barajlardı. Doğal yapıyı, doğayı, doğal istikrarları bozmayacak gölet ve barajları yapmamız lazım. Bunları kentler için yapmamız lazım, organize sanayi bölgeleri için yapmamız lazım. Bunları ziraî sulamalar için köylere yapmamız lazım. Bu barajlar ile yer üstü sularını kullanacağız ve birebir vakitte da yer altı su kaynaklarının beslenmesini sağlayacağız ki uzun periyodik kurak dönemlerde başvurabileceğimiz, acil durumda kullanabileceğimiz kaynaklarımızı hazır tutacağız. Bunlar olursa rahatlarız, tabi ki makul dönemlerdeki kuraklıklara karşı rahatlarız” diye konuştu.
‘PROJELERDE YAĞMUR SUYU DEPOLAMA SİSTEMİNE GEÇTİK’
Tekirdağlı müteahhit Aydın Kervancı ise bakanlığın mevzuatı öncesinde yağmur suyu depolama sistemi yaptıklarını ve bu sayede büyük bir avantaj sağladıklarını söyledi. Kervancı, “O biriken yağmur suları, bahçe sulama, havuz ve binaların paklığında kullandığımız bir su. Zira bildiğiniz üzere yağmur suyu en kaliteli ve pak sulardan birisi. Projelerde bugüne kadar 75 ton ile 150 ton ortasındaki büyüklüklerde yaptık. Bu çok yanlışsız bir mevzuat. Zira bu depolarla yıllık 400 tondan fazla tasarruf sağlıyoruz. Yalnızca bizim 1 yıl içerisinde yapmış olduğumuz 15’e yakın yağmur suyu deposu var. Firma olarak yıllık 6 bin tona yakın tasarruf sağlayan depolar imal ettik. Çatılardan aşağıya inen derelerimiz var, aşağıda da açık oluklarımız var. Bu sayede sitede yağan yağmurun hepsi bir yerde toplayabiliriz. Her yağmurda tekrarlanacak, onu 75 ton olarak düşünmemek lazım. Her yağmurda dolacağı için onun 500, 600 ton kapasitesi var” dedi.
