İnternet kullanımının kritik bir kesimi hâline gelen teklifler, alışveriş sitelerinden müzik servislerine her alanda karşımıza çıkıyor. Bu teklifleri yapmakta kullanılan makine öğrenmesi algoritmaları, geçmiş hareketlerimize bakarak bu çıkarımları yapıyor ve neyi satın almak isteyebileceğimizi bize sunuyor. Misal yazılımlar bir müddettir kime oy vermeniz gerektiğini sizin ona aktardığınız bilgiler ile zati bir müddettir kestirim ediyordu ama yeni bir yazılım, bu süreci büsbütün otomatik hâle getiriyor ve âdeta sizin benliğinizi sanal ortama taşıyıp hangi adaya oy vermek isteyebileceğinizi varsayım ediyor.
Seçmenler bilindiği üzere genel olarak iki kümeye ayrılabilir. Bu kümelerden birincisi daima birebir partiye oy verenler, başkası ise seçimlerden evvel karşılaştırmalarını yapıp karar verenler olarak açıklanabilir. Siyasetçiler, birinci kümeye bir tesirlerinin olmayacağını bildiklerinden ekseriyetle ikinciye odaklanırlar ve onları makul argümanlarla kendilerine çekmeye çalışırlar.
ABD’li toplumsal psikolog Jonathan Haidt, bireylerin kıymetleriyle uyuşan bilgileri daha kolay kabul ettiklerini, Avustralyalı psikolog Katherine Greenaway ise seçmenlerin “bizden biri” dedikleri bireylerin argümanlarını daha emniyetli bulduğunu söylüyor.
Yapay zeka, yapısı gereği tam olarak bu hususlara odaklanarak insanların fanatizmini, grupçuluğunu ve hislerini denklemden çıkararak “daha düzgün sonuçlara” odaklanılmasını sağlayabilecek. Bu “daha güzel sonuçların” yapay zekayı oluşturan bireylerce çarçabuk manipüle edilebilecek oluşu ise büsbütün moral bedellere bırakılmış üzere görünüyor.
Yapay zeka yazılımı, sizin seçiminizi oluşturabilmek için internetteki ayak izinize bakacak. Bu ayak izi dediğimiz kavram içerisinde internet geçmişiniz, çevrimiçi alışverişleriniz, pozisyon datalarınız, toplumsal medya hesaplarınız, fotoğraflarınız, okuduğunuz haberler ya da beğendiğiniz görüntüler üzere bilgiler yer alıyor. Bu bilgilerin tahlilinden elde edilenler, yapay zekanın incelediği seçmene en çok faydayı sağlayacak adaya oy vermeyi teklif etmesiyle sonuçlanıyor. Şimdiye kadar kullanılan benzeri yazılımları, anket üzere seçmenden bilgi alınması sonucu kestirimler yürüterek çalışıyordu. Bu sistemde ise rastgele bir ekstra data girişine gerek duyulmuyor.
Araştırmacılara nazaran siyasetçiler tarafından kullanılan yapay zeka yazılımlarının seçmenler tarafından da kullanılmasına çok kısa bir müddet kaldı. Bu değişimle birlikte politik eğilimlerde de değişimler ortaya çıkması bekleniyor.
Benzer bir teknolojinin olumsuz tarafı da pek açık halde ortada. Yazılımın ferdî faydayı düşünüp toplumu yok sayarak oy seçimi yapması ve insanlığa ilişkin ve tahminen mantıkla uyuşmayan vicdani kıymetlerin dışlanması tenkit başlıklarından. Evvelden de belirttiğimiz üzere yapay zekanın dış manipülasyona açık olması da apayrı bir boyut.
