Çinli COMAC şirketinin ürettiği C919 tipi yolcu uçağının test uçuşları için üretilen dördüncü prototipi geçtiğimiz günlerde birinci uçuşunu muvaffakiyetle gerçekleştirdi. Şanghay Pudong Havalimanı’ndan havalanan B-001E tescilli uçağın aviyonik (elektronik sistemler), kalkış-iniş ve buz çözme testlerini kapsayan birinci uçuşu 1 saat 25 dakika sürdü. Çinli yetkililer, yıl sonuna kadar iki ptototipin daha test uçuşlarına başlayacağını bildirdi.
Proje ne vakit başladı ve nasıl ilerledi?
C919 dar gövdeli yolcu uçağı projesinde birinci imzalar 2008 yılında atıldı. O günlerde uçağın birinci uçuşunu 2014 yılında gerçekleştirmesi planlanıyordu. Birinci C919 prototipinin üretimine 2011’in Kasım ayında başlandı ve uçağın dizaynında Tianhe 2 isimli muhteşem bilgisayar kullanıldı. Lakin büyük umutlarla başlatılan 20 milyar dolarlık projede işler pek de istenildiği üzere gitmedi. Teknik zorluklar ve tedarik problemleri nedeniyle iki defa ertelenen uçak, birinci uçuşunu 2017’nin Mayıs ayında yapabildi. Geçtiğimiz hafta dördüncü prototipi de havalanan C919’un 2021 yılında ticari uçuşlara başlaması hedefleniyor.
C919’un özellikleri rakiplerine nazaran nasıl?
Peki Çin’in yerli uçağı Comac C919’un ana rakipleri A320 (neo) ve Boeing 737’den (MAX 8) farkı ne? Birinci olarak, uçakların boyutlarına baktığımızda hepsinin birbirine çok benzeri olduğunu görüyoruz. Üç uçağın da kanat açıklığı yaklaşık 36 metre. 38 ila 40 metre ortasında değişen gövde uzunlukları da birbirine epeyce yakın. Taşıyabilecekleri azamî yolcu sayısında ise Boeing’in biraz fazlası var. C919 ve A320 neo azamî 190 civarında yolcu taşıyabilirken, 737 Max 8’de bu sayı 210’a çıkıyor.
Uçakların motorlarına baktığımızda, üçünde de CFM International imzalı yüksek bypass oranlı turbofan motorlar kullanıldığını görüyoruz. Bu motorların kodları C919, A320 neo ve 737 MAX 8’de sırasıyla Leap 1C, Leap 1A ve Leap 1B olarak geçiyor. Birbirine yakın performans sergileyen bu motorların bypass oranı, fan çapı ve maksimum itiş gücü gibi farkları mevcut. Airbus A320 neo’da bu motordan farklı olarak Pratt & Whitney PW1100G opsiyonu da sunuluyor. C919’da da ACAE (Avic Commercial Aircraft Engines) imzalı CJ-1000A motorun opsiyon olarak sunulması planlanıyor.
COMAC C919, Airbus A320 neo ve Boeing 737 MAX 8 ortasındaki asıl fark uçuş menzili ve fiyat konularında ortaya çıkıyor. Çünkü A320’de 6,300 km ve 737 MAX 8’de 6,700 km civarında seyreden menzilin Çin’in yolcu uçağında 4,000 – 5,500 km arasında kaldığını görüyoruz. Ayrıyeten C919 ve A320 neo’nun düz uçuş hızı (840 km/s) de birbirinin neredeyse tıpkı. Ancak 737 MAX 8’in 975 km/s ile rakiplerine nazaran üstün olduğunu söylemek mümkün.
Özellikle menzil konusu C919’u rakiplerine karşı biraz geriye düşürse de, bu uçağın parladığı nokta fiyatı olacak üzere görünüyor. Çünkü A320 neo ve 737 MAX 8’in satış fiyatları 110 ila 120 milyon dolar düzeyinde geziyor. 2021 yılında ticari uçuşlara başlaması beklenen C919’un ise 90 milyon dolar civarında bir fiyata sahip olması planlanıyor. Bu da Çin’in yolcu uçağını Airbus ve Boeing’den çok daha ucuz bir rakip haline getiriyor. Bilhassa Boeing’in son vakitlerde yaşadığı ıstırapları göze alırsak, C919’un 737 MAX 8 ile rekabet edebileceğini söyleyebiliriz.
Yerli uçak Çin için neden kıymetli?
Peki kendi yolcu uçağını yapmak Çin için neden bu kadar kıymetli? Bu sorunun yanıtı hayli kolay. Memleketler arası Hava Nakliyatı Birliği’nin raporuna nazaran Çin’in turizm iktisadı 2024 yılında ABD’yi geride bırakacak. Bu süreç içerisinde Çinli havayolu şirketlerinin Airbus ve Boeing’den toplam pahası 1 trilyon doları bulan uçak siparişi vermesi ön görülüyor. (Boeing’in son vukuatlarından sonra onun için işler biraz değişti.) Bu durum göz önüne alındığında, Çin’in Airbus ve Boeing’den uçak almak yerine kendi uçağını kullanması epeyce mantıklı görünüyor.
Foto Galeri | 10 Görsel Görüntüle 