Depresyon ekseriyetle sadece yetişkinlerde görülen bir bozukluk üzere algılansa da çocuklar da depresyona girebilir. Depresyon belirtileri çocuklarda yetişkinlere nazaran kimi farklılıklar gösterir. Çocuk depresyonu durumunda davranış ve tavır değişiklikleri sıklıkla görülür. Çok ağlama, hırçınlık, çabuk sonlanma üzere davranışların birden ortaya çıkmasının temelinde depresyon olabilir.
Her 10 Çocuktan 1’i Depresyona Girer
Ailesel yatkınlıklar başta olmak üzere, çok gerilim yaşayan, yakınlarından birini kaybeden, anksiyete bozukluğu olan çocuklarda depresyon görülme mümkünlüğü artabilir.
Çocuklarda Depresyon Belirtileri;
-
Hırçınlık, nöbet biçiminde ağlama
-
Suçlama
-
Aşırı isteksizlik, can sorunu, güç eksikliği
-
Aile ortamından ve toplumsal ortamdan soyutlama
-
Aşırı öfke ve/veya alınganlık
-
Sık sık baş ağrısı, karın ağrısı üzere şikayetler
-
Konsantrasyon bozukluğu
-
Korkutma (“Böyle yaparsanız meskenden kaçarım” üzere tehdit sözleri)
-
Şiddet kullanma
Depresyondaki Çocuklarda Yaygın Davranış Değişiklikleri
Eskiden severek yaptığı şeyleri artık severek yapmıyorsa, kendini ve etrafındakileri suçlayan kelamları sık sık kullanıyorsa, çok utangaç olduysa ve özgüveninde düşüşler varsa, ölmekten yahut meskenden kaçmaktan bahsediyorsa bu davranışlar depresyon belirtileri olarak kabul edilebilir. Ergenlerde öfkeyi sağlıklı bir biçimde dışa vuramamak, kendini söz edememek, aileyi baskıcı ve anlayışsız görmek üzere sebeplerle sigara, alkol, uyuşturucu üzere unsurların kullanımı genci depresyona sürükleyen sebep ve belirtiler ortasında sayılabilir. Bunların yanında her yaştan çocuğun okula gitmek istememesi, sınıfta sessiz kalması ve aktivitelere katılmaması, baş ve mide ağrısı üzere fizikî şikayetlerin sık sık tekrarlanması depresyon konusunda bir uzmanla kıymetlendirme yapılması gerektiğinin göstergelerindendir.
Depresyonda İlaç Kullanımı
Bir hekimin ilaç kullanılmasına başlanması gerektiğine dair görüşü pek çok aile tarafından olumlu karşılanmaz. Erken yaşta ilaç kullanmanın olumsuz tesirleri ve ilacın bağımlılık yapabileceği kaygısıyla pek çok ebeveyn “ilaçlı çözümü” görmezden gelmeye meyillidir. İlaçlara çocuğun bünyesinin vereceği cevap ve idame dozunun ayarlanması 15 günlük sürecin sonunda belirlenir. İlaçlara en az 6 ila 12 hafta devam edilir. Bu müddetin sonunda olumlu değişimlerin kalıcı hale getirilmesi psikotertapi takviyesi alınmasıyla sağlanır. Depresyon tedavisi bırakılırsa ya da ilaçla tedavi tümüyle reddedilirse depresyon 1 yahut 2 yıl içinde tekrar edebilir.
İlaçlar Bağımlılık Yapar Mı?
Kimyasal ilaçlar elbette gerekmedikçe kullanılmamalı, lakin muteber bir tabip durumun ilerlediğini ve ilaçla tedavinin zarurî olduğunu söylüyorsa bunu dikkate almanızda fayda var. İlaçlara büsbütün karşı çıkmak yerine tasalarınızı hekimle paylaşabilir ve bağımlılık yapmayan ilaçlar reçete etmesi konusundaki hassasiyetinizi belirtebilirsiniz. Çocuk ve ergen psikiyatrisinde depresyon tedavisi açısından güvenirliliği en yüksek ilaçlar SSRI (Serotonin Gerialım İnhibitörleri) kümesinde olanlardır. Bunlar;
-
Paroksetin
-
Sertralin
-
Fluoksetin
-
Sitalopram
-
Fluvoksamin
-
Essitalopram
olarak sayılabilir.
Ergen ve Çocuk Depresyon Terapilerinde Ne Yapılır?
Zihnimizin yaraları ilaçla ortadan kaldırılamaz. Depresyon tedavisinde şuurun yönlendirilmeye açık olabilecek kadar rahatlaması için bir müddet ilaç tedavisi uygulanır ve akabinde bilişsel terapilere yönelinir.
Bilişsel terapi psikiyatride en yaygın kullanılan terapi biçimlerindendir. Bu prosedür hafif ve uzun periyodik depresyonun tedavisinde tek başına kullanılabilir.
Çocuğun karşı karşıya olduğu algısal çarpıtma sorunu bu terapilerde güzelleştirilmeye çalışılır. Bir manada şuuruna format atılır. En yaygın sıkıntılar;
-
Olayları kişiselleştirerek çok alınganlık göstermesi
-
Genel bir olayın içinden bir detaya takılması
-
Olayları çok abartarak reaksiyon vermesi yahut yok sayması
-
Çevresinde olanlardan kendini sorumlu tutması ve suçlamasıdır.
İhtiyaca ve çocukla ahenk sürecine nazaran bu çalışmalar haftada bir programlanacak formda 6-8 hafta devam edebilir ve vakitle seyrekleşerek kesilir.
Bu yazının telif hakkı Adil Maviş’e aittir. Kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Makaledeki bilgilere dayanarak rastgele bir teşhis ve tedavi uygulanamaz. Adil Maviş kendi geliştirdiği ve kişinin içsel dinamiklerini en üst düzeyde kullanılabilmesine dayalı koçluk ve ferdî danışmanlık hizmeti vermektedir. Bu bağlamda alacağınız hizmet teşhis ve tedavi kapsamında değildir.
