Duyu bütünleme terapisi 1960 lı yıllarda Amerikalı tabip J.Ayres tarafından, University of Southern California ‘da yapılan araştırma ve çalışmaların ardından uygulamaya konulmuş, devam eden süreçte tün dünyada, çocuklar için, özellikle otizm başta olmak üzere birçok sorunun tahlilinde epeyce değerli bir terapi yolu olarak uygulanmaya başlanmıştır.
Duyu bütünleme terapisinde çocukların yaşadıkları duyusal deneyimlerin nörofizyolojik adaptasyonu ve çocuğun duruma uygun adaptif karşılık açığa çıkarması sağlanır. Bu sayede çocuğun etrafıyla olan toplumsal, duygusal ve fizikî etkileşimine müspet yansır.
Kişinin bedeni ve etrafından aldığı duyu bilgileri beyinde bilginin kavranması, yorumlanması ve bütünleştirilmesi süreçlerinden geçerek, ortaya çıkan duysal bilginin kullanılarak organize bir yanıt açığa çıkarılması sağlanır. Böylelikle çocuk dış dünyadan gelen duyu bilgilerine adapte olur.
Duyu bütünleme terapisi; direkt olarak çocuğun merkezi hudut sitemine tesir ettiği için hudut sisteminin gelişimini sağlar.
Normal Duyusal Sistemimiz 7 kısımdan oluşmaktadır;
Vestibuler Duyu (denge): İç kulakta yer alır. Yer çekimiyle ilişkili olarak, bedenimizin alan içerisinde nerede olduğunu, suratını, tarafını ve hareketini algılamamızı sağlar, bize bununla ilgili bilgi verir. Bu sistem bedenimizi istikrarda tutmak ve bedenimizin postürünü korumak için temeldir.
Proprioseptif Duyu (vücut farkındalığı): Kaslarda ve eklemlerde yer alır ve bedenimizin nerede olduğunu söyler. Bununla birlikte beden modüllerinin nerede olduğu ve nasıl hareket ettiklerine ait bilgi verir.
Tat Duyusu: Dildeki kimyasal alıcılar tarafından işlenir. Tatlı, ekşi, acı ve tuzlu üzere farklı tatları algılamamız sağlar.
Koku Duyusu: Burundaki kimyasal alıcıların işlemesiyle yakın etrafımızdaki kokular hakkında bilgi verir.
Taktil Duyu (dokunma): Deride bulunur, bedenin en büyük organıdır. Dokunma, basınç ve ağrı düzeyiyle alakalıdır ve bu suretle ısıyı (sıcak ve soğuğu) ayırt etmemize yardımcı olur. Dokunma toplumsal gelişimin kıymetli bir kesimidir. İçinde olduğumuz çevreyi ölçüp değerlendirmemize yardımcı olur ve buna uygun reaksiyonlar geliştirmemizi sağlar.
Görme Duyusu: Gözün retina kısmında yer alır ve ışık ile etkin hale gelir. Görme duyumuz objeleri, insanları, renkleri, zıtlıkları ve uzamsal sonları tanımamıza yardımcı olur.
İşitme Duyusu: Havadaki ses dalgalarının, dış kulak yolu ile toplanarak, iç kulaktaki reseptörleri uyarması sonucu etrafımızdaki sesleri algılar ve beyin sapında anlamlandırılır.
Terapideki amaç çocuğun her vakit keyifli, bağlantıya açık ve ortamdaki uyaranları rahatlıkla tolere edebilir halde olmasını sağlamaktır. Olumlu deneyimler öğrenmeyi kolaylaştırır. Seans sırasında memnun olan çocuk bağlantısı sürdürür ve oyun sırasında öğrendiği bilgileri günlük hayatına çok daha kolay entegre eder. Çocuk lakin dünyayı olağana en yakın halde algıladığında öğrenmeyi gerçekleştirebilir. Dünyayı en âlâ algılama da lakin duyusal bütünlükle sağlanabilir.
Terapinin temeli duyusal uyaranların, çocuğun gereksinimlerine ve sıkıntılarına nazaran planlanarak, çeşitli diyetler halinde çocuğa sunulmasıdır.
Duyu bütünleme terapisi sırasında her çocuk kendi içinde farklı bir birey olarak kabul edilir zira her çocuğun farklı duyusal bozuklukları ve elbette farklı bir kişiliği vardır.
Terapi seanslarının başında çocuk kıymetlendirilir ve hangi alanlarda ne halde sorun yaşadığı tespit edilir. Çocuğun sorun yaşadığı alanlardaki bozukluğun davranışlarına ne formda yansıdığı gözlemlenir ve uygun terapi programı çizilir.
Terapi sırasında aile sürecin en değerli kesimidir ve terapistle aile, çocuğun da içinde olduğu bir ekip üzere çalışmak zorundadır.
Terapi süreci içinde standart bir terapinin dışında çocuğun terapi sırasındaki gereksinim ve arayışları göz önünde bulundurulur ve aileye de çocuğunun neye gereksinimi olduğunu anlaması için eğitim verilir. Unutulmaması gereken en değerli nokta terapilere devam eden çocuğun bir birey olduğu ve asla standardize edilemeyeceğidir.
Terapiler çocuğun ve gereksinimlerinin önderliğinde sürdürülür.
Terapi sırasında seanslar çocuğa, gereksinimi olduğu seviyedeki duyusal uyaranlarla donatılmış yahut uyaranlardan arındırılmış oyunlar halde sunulur. Çocuğun seans sırasında terapistle daima bağlantı halinde olması birinci maksattır. Zira seans sırasında, yapılandırılmış ortamda, irtibat kuran, fikirler üreten, çözümler bulan, hayal eden, sosyalleşerek oyuna katılan çocuk; seanslar dışında da bağlantısı sürdürecek ve günlük hayatındaki toplumsal, fizikî ve ruhsal meselelerini atlatmaya başlayacaktır.
