EVRİM KÜÇÜK
Küresel iktisattaki hissesi yüzde 4’e yaklaşan otomotiv bölümü üzerinde baskı artıyor. Dünyanın esas araba pazarları 2018’de sert bir fren yaptı. Çin pazarında satışlar 20 yıldır birinci sefer düştü, Avrupa ve ABD daralmadan kıl hissesi kurtuldu. Türkiye’de satışlar yüzde 35 kan kaybetti. Satışlara paralel olarak üretim azalıyor. Önde gelen araba üreticileri arka arda yaptıkları açıklamalarda fabrika kapatmayı ve binlerce kişinin işine son verilmesini içeren yine yapılanma planları duyuruyor. Son olarak Honda ve Ford’un geçen hafta duyurdukları fabrika kapatma planları daldaki meselelerin ağırlaştığına işaret ediyor. Analistler, global otomotiv kesimi için 2019’un güç bir yıl olacağı ve kesimin resesyona girmek üzere olduğu uyarısı yapıyor.
Küresel finans krizi sonrasında dünya iktisadının en parlak dallarından biri olan otomotivde düşünceler artıyor ve bunun birçok nedeni var;
• Ticaret savaşlarının yarattığı olumsuz hava
• Global iktisattan gelen yavaşlama sinyalleri
• Avrupa’nın araba üslerinden İngiltere’nin AB’den ayrılmasına dair belirsizlikler
• İtalya ve Almanya’ya ait ekonomik kaygılar
• ABD’de artan faizler
• Yakıt fiyatları
• ABD’nin AB’yi gaye alarak araba ithalatına gümrük vergisi getirme tehdidi
• Avrupa’da karbon emisyonlarına getirilen düzenlemeler
Analistler tüm bu faktörlerin büyük riskler ortaya çıkardığını, 2019’da satışlara ziyan verebileceğini belirtiliyor. Gelişmekte olan ülke pazarlarında talep sürmesine rağmen esas araba pazarlarında resesyon alarmı veriliyor.
Çin ocakta 9 ayın en sert daralmasını yaşadı
Nitekim son bilgiler bu kaygıları derinleştiriyor. Çin Araba Üreticileri Birliği datalarına nazaran, dünyanın en büyük araba pazarı 2018’de 20 yıldan fazla bir müddetin akabinde birinci sefer küçüldü. Araba piyasası bir evvelki yıla nazaran yüzde 2.8 düşüşle 28.1 milyon yıllık satış kaydetti. Başka yandan Çin’in araba satışları Aralık ayında yüzde 13 düştükten sonra ocakta gerileme sürdü. Geçen ay satışlarda yüzde 15.8 gerileme yaşandı. Arka arda 7 aydır süren gerileme Ocak 2012’den bu yana en sert düşüşe işaret ediyor. Birlik, satışların 2019’da 28,1 milyon arabada sabit kalması bekleniyor.
AB pazarında yüzde 1 küçülme bekleniyor
Durgunluktan AB de nasibini aldı. AB (28) ve EFTA ülkeleri toplamına nazaran otomotiv pazarı 2018 yılında yalnızca binde 4 artışla 18 milyon 194 bin 404 adet düzeyinde gerçekleşti. 2018’de en fazla düşüş yüzde 14.4 ile İzlanda’da, yüzde 6.1 ile İngiltere’de ve yüzde 5.6 ile İsveç’te yaşandı. Evercore ISI analisti Arndt Ellinghorst, 2019 yılı AB pazarına ait notunda Almanya’da azalan siparişler ve AB’de tüketici inancın erozyona uğramasıyla yüzde 1 daralma beklediklerini söyledi.
ABD, 5 yıl ortadan sonra birinci kere 17 milyonun altına inecek
ABD’de Amerikan araba pazarına bakıldığında da satış patlamasının sonuna gelindiği açıkça görülüyor. 2018’de pazar binde 0.6’lık atışla sakinlikten kıl hissesi kurtulmuştu. Pazarda arka arda 4’üncü yıl 17 milyon araç satış bariyeri aşıldı. 2019’da ise satışlarda önemli bir azalma beklentisi hakim. Faiz oranlarının artması ve yüksek fiyatların ortak tesiriyle satışlarda büyümenin bilakis dönmesi bekleniyor. Çin’deki yavaşlama ve Avrupa’daki sakinliğin yarattığı zayıflık da eklenince ABD’de araba satışlarının 2019’da yüzde 1.2 ile yüzde 4 ortasında düşeceği iddia ediliyor. Otomotiv Araştırma Merkezi (CAR), bu yıl satışların 16.6 milyon adete ve gelecek yıl ise 16.5 milyon adede inmesini bekliyor. Fitch Solutions da ülkenin hafif ticari araç pazarındaki satışların bu yıl yüzde 1.8 azalarak 17 milyonun altına ineceğine dair bir rapor yayınladı.
DEVLER ÖNLEM ALIYOR
• Honda, İngiltere’nin güneybatısındaki Swindon’daki üretim tesisinin 2022’de kapatma kararı aldı. Tesisin kapanmasıyla 3 bin 500 kişi işini kaybedecek. Honda ayrıyeten Honda Türkiye’deki fabrikasında Civic üretimini 2021’den itibaren durduracağını açıkladı.
• Nissan, X-Trail SUV’unu İngiltere’nin Sunderland kentinde kurmayacağını söyledi.
• General Motors, global çapta yedi fabrikayı kapattığını ve 14.000 işinin kaybolduğunu, azaltıldığını yahut taşındığını duyurdu.
• Ford, Avrupa’da kimi faaliyetlerini durduracağını açıkladı. Karar binlerce iş kaybına neden olacak. Öbür yandan Ford, Brezilya’daki bir fabrikasını kapatacağını ve Güney Amerika’da ağır ticari araç üretimine son vereceğini duyurdu.
Türkiye de yıla makûs bir başlangıç yaptı
2018 yılında Türkiye’de satışlar yüzde 35 daraldı. Yeni yılda daralma hem içeride hem de Avrupa pazarında devam ediyor. AB’de yeni araba satışları ocakta geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 4,6 gerileyerek 1 milyon 195 bin 665 oldu. Ocak ayında araba ve hafi f ticari araç pazarında 14.373 adet araç satıldı. Geçen yılın birebir periyodunda piyasada 35.076 araç satılmıştı. Toplam satışlarda yüzde 59,02 oranında düşüş gerçekleşti.
